Suchy kaszel – co jest jego przyczyną, jak go leczyć?

suchy-kaszel

Kaszel jest jedną z reakcji obronnych organizmu. Może on być suchy lub mokry. Nie jest to choroba – jest to jeden z objawów infekcji. Choć najczęściej wiąże się go z przeziębieniem, to suchy kaszel może towarzyszyć wielu niedyspozycjom. Jego pojawienie się wymaga reakcji – nie jest to objaw, który możesz bagatelizować. Jakie są najlepsze sposoby na kaszel suchy i z czego najczęściej on wynika?

Kaszel suchy – przyczyny

W przypadku suchego kaszlu nie mamy do czynienia z odkrztuszaniem wydzieliny.  Jest on bardzo uciążliwy, męczący, może powodować, że nie będziesz w stanie spać. Uporczywy suchy kaszel jest najczęściej zwiastunem infekcji, takiej jak grypa czy przeziębienie i z czasem przeistacza się w kaszel mokry. Możliwe jednak, że kaszel będzie suchy, mimo kolejnych dni infekcji. Objaw ten należy do jednych z najczęściej zgłaszanych przez pacjentów – to przyczyna 10 proc. wizyt u lekarzy rodzinnych. Z reguły dotyka on dzieci, a szczególnie kilkulatków, którzy muszą się z nim zmagać nawet kilkanaście razy do roku. Rzadziej pojawia się u dorosłych, ale również wśród nich mało kto może stwierdzić, że kaszel nie dotyka go choćby raz w ciągu roku.

Kaszel dzieli się na:

  • Ostry – trwa do 3 tygodni.
  • Podostry – trwa od 3 do 8 tygodni. W 90 proc. przypadków jest to kaszel poinfekcyjny.
  • Przewlekły, w tym przewlekły suchy kaszel  – trwa powyżej 14 tygodni.  Występuje u około 12 proc. populacji.

Według innego podziału wyróżniamy:

  • Suchy kaszel – nie towarzyszy mu odkrztuszanie wydzieliny, a pojawia się drapanie w gardle i duszący kaszel. Jeśli tak się dzieje, to powinieneś reagować i działać w celu zmiany jego charakteru na wykrztuśny, mokry. Może ci on utrudniać normalne funkcjonowanie, wykonywanie podstawowych obowiązków. Szczególnie uciążliwy jest duszący kaszel w nocy, zwłaszcza u dzieci, które jeśli nie uzyskają odpowiedniej pomocy ze strony opiekuna, mogą przepłacić go brakiem snu. Kaszel ten zwany jest inaczej nieproduktywnym, ze względu na brak wydzieliny.
  • Mokry kaszel – nazywany jest również produktywnym. W tym przypadku dochodzi do wykrztuszania wydzieliny, która produkowana jest przez oskrzela. Jest on ważny, a wręcz niezbędny, żeby możliwe było oczyszczenie dróg oddechowych z wydzieliny. Plwocinę najlepiej jest wypluć, co jednak stanowi problem w przypadku dzieci. Jeśli będą one połykać śluz, to mogą podrażnić żołądek, dlatego warto uczyć je, jak należy to robić.

Z jakiej przyczyn pojawić się może duszący suchy kaszel? Najczęściej wiążemy go z chorobami górnych dróg oddechowych i jest to słuszne. Nawet 95 proc. przypadków stwierdzonego kaszlu suchego przewlekłego związanych jest z górnymi drogami oddechowymi. To właśnie kaszel przewlekły jest najbardziej niebezpieczny i wymaga zdiagnozowania, gdyż może być przyczyną wielu groźnych chorób. Kaszel suchy może występować z wielu powodów. Wynika to m.in. z:

  • przewlekłego zapalenia dróg oddechowych,
  • astmy oskrzelowej,
  • raka płuc i oskrzeli,
  • palenia papierosów,
  • nadwrażliwości oskrzeli,
  • refluksu przełyku.

W 80 proc. przypadków przyczyną kaszlu suchego są zakażenia dróg oddechowych wywołane przez wirusy. W przebiegu infekcji pojawia się najpierw suchy, duszący kaszel, który najczęściej po kilku dniach zmienia charakter na mokry. Kaszel suchy może mieć również podłoże psychogenne. Nie ma jednego sposobu, który pomoże wyeliminować dolegliwość. Leczenie należy dopasować do przyczyny tego objawu. Np. przyjmowanie leków na przeziębienie nie przyniesie efektu, jeśli przyczyną suchego kaszlu jest astma oskrzelowa.

Czym objawia się kaszel suchy? Najczęściej:

  • uczuciem suchości w gardle,
  • drapaniem w gardle,
  • kaszlem bez wydzieliny,
  • ciągłym odruchem kaszlu,
  • atakami kaszlu w nocy, które wręcz uniemożliwiają spanie.

Drapanie w gardle i kaszel – kiedy iść do lekarza?

Najczęściej kaszel nie jest objawem, który wymaga konsultacji z lekarzem. Jeśli jednak masz do czynienia z kaszlem suchym, który utrzymuje się od 8 tygodni, to przeprowadzenie diagnostyki jest konieczne. Najczęściej w takim przypadku lekarz pierwszego kontaktu skieruje cię do pulmonologa, gdyż z reguły przyczyną przewlekłego kaszlu są infekcje dróg oddechowych. Jeśli jednak lekarz rodzinny stwierdzi, że przyczyna kaszlu jest inna, to prawdopodobnie zleci niezbędne badania. Diagnozowania wymaga również infekcja, której poza suchym kaszlem, towarzyszy gorączka, osłabienie lub inne niepokojące objawy. Wówczas nie czekaj na to, jak się dalej rozwinie choroba – jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą. Zrób to również wówczas, gdy wraz z suchym kaszlem nie występują żadne inne dolegliwości. Wtedy męczący suchy kaszel może wynikać z kontaktu z alergenem. Jeśli masz takie podejrzenia, to skorzystaj z konsultacji z alergologiem. Prawdopodobnie zleci ci on testy alergiczne, które wykażą na co jesteś uczulony. Alergolog może również zapisać leczenie przewlekłe, tj. stałe przyjmowanie leków antyhistaminowych, które spowodują, że nie będziesz tak reagować na kontakt z alergenem. Zalecenia mogą być jednak różne, w zależności od stanu pacjenta.

Lekarz, diagnozując przyczynę suchego kaszlu, może zalecić wykonanie m.in. takich badań, jak RTG klatki piersiowej, spirometria, bronchoskopia czy tomografia komputerowa.

Co na suchy kaszel?

Pierwszym sposobem na suchy kaszel jest leczenie objawowe. Zadaniem medykamentów jest hamowanie napadów kaszlu i ich ograniczenie. Lekarz może zapisać:

  • DEKSTROMETORFAN – lek przeciwkaszlowy, który powinien być podawany krótkotrwale. Dostępny jest w postaci kapsułek, tabletek czy syropu.
  • KODEINĘ – wykazuje działanie przeciwkaszlowe i przeciwbólowe. Powinna być podawana krótkotrwale w celu tłumienia napadów suchego kaszlu albo w jego łagodzeniu. Może być stosowana w przypadku osób powyżej 12. roku życia.
  • BUTAMIRAT – działa rozkurczająco na mięśnie oskrzeli. Stosowany jest w leczeniu kaszlu suchego różnego pochodzenia.
  • LEWODROPROPIZYNĘ – lek przeciwkaszlowy o obwodowym mechanizmie działania. Ma właściwości przeciwhistaminowe, więc sprawdzi się również w przypadku kaszlu alergicznego.

Domowe sposoby na kaszel

Poza lekami dostępnymi bez recepty możesz również poradzić sobie z dolegliwością za pomocą wielu naturalnych sposobów. Wypróbuj takie domowe sposoby na kaszel suchy, jak:

  • Nawilżanie powietrza – jest to szczególnie ważne w sezonie grzewczym. Suche powietrze może być przyczyną nasilonych ataków męczącego kaszlu. Najlepiej, żeby wilgotność powietrza wynosiła od 40 do 60 proc. Jeśli jest ono zbyt suche, to skorzystaj z nawilżaczy powietrza lub umieść na kaloryferach mokre ręczniki.
  • Inhalacje – do ich wykonania nie potrzebujesz żadnego urządzenia. Wystarczy, że do gorącej wody dodasz kilka kropelek olejku lawendowego lub eukaliptusowego, następnie założysz na głowę ręcznik i zaczniesz wdychać unoszącą się parę. Taka inhalacja wykazuje działanie przeciwbakteryjne, jak i przeciwwirusowe.
  • Syrop z cebuli – znakomicie zadziała w przypadku suchego kaszlu. Potrzebujesz 2–3 cebule, cukier lub miód i słoik. Słoik wyparz, cytryny pokrój w plastry i umieść je w słoiku. Całość zasyp cukrem lub zalej miodem. Odstaw na kilka godzin w ciepłe miejsce – po tym czasie syrop będzie gotowy. Możesz go pić kilka razy dziennie.
  • Rozgrzewająca maść – pozytywny efekt może przynieść nasmarowanie klatki piersiowej rozgrzewającą maścią.
  • Woda z miodem i cytryną lub z imbirem – do ciepłej wody dodaj dwie łyżki miodu i kilka kropel soku z cytryny. Pamiętaj jednak, żeby woda była ciepła – nie może to być wrzątek. Innym dodatkiem do wody może być syrop malinowy.
  • Syrop z buraka – działa przeciwwirusowo i antybakteryjnie. Obierz warzywo, pokrój na plastry lub zetrzyj na tarce. Dodaj do niego cukier i miód, a następnie gotuj na niewielkim ogniu przez kilkanaście minut, aż burak wypuści soki. W ten sposób uzyskasz syrop, który możesz pić, jak tylko wystygnie. Wystarczy jedna łyżeczka dziennie.

Lek. Michał Dąbrowski

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/wywiady/70472,kiedy-kaszel-jest-objawem-choroby

http://www.nowamedycyna.pl/wp-content/uploads/2014/10/nm_2012_007-009.pdf

https://lekwpolsce.pl/download.php?dokid=547877cf85dee

https://www.mp.pl/pacjent/pulmonologia/wywiady/70472,kiedy-kaszel-jest-objawem-choroby