Kichanie – co jest jego przyczyną? Co wywołuje kichanie?

Kichanie to naturalna reakcja naszego organizmu, choć w wielu przypadkach może być ono męczące. W ten sposób organizm chce oczyścić śluzówkę nosa z alergenów i zanieczyszczeń. Nie oznacza to jednak, że kichanie pojawia się jedynie wówczas, kiedy organizm musi się bronić przed rozwojem infekcji. Możliwych przyczyn kichania jest wiele.

Dlaczego kichamy?

O ile jedno kichnięcie na jakiś czas nie jest uciążliwe, to już częste kichanie może być problemem. Z pewnością kojarzy ci się ono przede wszystkim z przeziębieniem i rzeczywiście odruch ten jest częstym objawem przeziębienia. Pamiętaj jednak, że przyczyn kichania jest wiele. Co ciekawe, specjaliści twierdzą, że proces kichania jest dosyć skomplikowany i uczestniczy w nim wiele mięśni. Jego celem jest wytworzenie w klatce piersiowej ciśnienia i wypuszczenie powietrza z bardzo dużą prędkością – nawet do 150 km/h. Zanim jednak do tego dojdzie, do mózgu muszą dotrzeć informacje o tym, że w organizmie znajdują się substancje, które trzeba usunąć. Organizm wykonuje wtedy następujące czynności:

Do płuc trafia powietrze.
Krtań i usta zamykają się.
Mięśnie brzucha i przepona kurczą się.

Kiedy kichamy, to zamykamy oczy. Substancje wydostają się z nosa z bardzo dużą prędkością nawet na odległość kilku metrów. Z jednej strony w ten sposób sam pozbywasz się ze swojego ciała wrogich substancji, ale z drugiej, jeśli jesteś przeziębiony, to kichając, możesz zarazić osoby, które znajdują się w twoim otoczeniu. Jednocześnie możliwe, że kichanie będzie sposobem na zapobieganie infekcji, wystąpieniu objawów alergii czy innych zagrożeń. Częste kichanie u dorosłych, podobnie jak u dzieci, wymaga diagnozowania. Jego przyczyną może być alergia, np. na kurz. Oznacza to, że organizm może reagować kichaniem na każdy kontakt z alergenem. W takim przypadku warto skonsultować się z alergologiem. Zaleci on niezbędne testy, które powinny wykazać, na co uczulony jest pacjent.

Odruchu kichania nie należy powstrzymywać. Jeśli organizm nie może sobie poradzić z usunięciem problemu, to wówczas możesz mieć wrażenie, że ciągle kichasz. Najczęściej dochodzi do tego w przypadku, gdy organizm został zaatakowany przez bakterie lub wirusy, ewentualnie jest to oznaka wspomnianej alergii. Jeśli kichaniu nie towarzyszą objawy, np. występuje ono bez kataru, to prawdopodobnie doszło do krótkotrwałego podrażnienia błony śluzowej. Przyczyną kichnięcia może być zmiana temperatury, nietypowy zapach czy pyłek, który dostał się w okolice nosa. Osoby, które przechodzą przez przeziębienie, często kichają po przebudzeniu.

Podsumowując, możliwe przyczyny kichania to:

nagła zmiana temperatury,
podrażnienie błony śluzowej nosa intensywnymi zapachami,
duże zdenerwowanie lub podekscytowanie – mowa o czynnikach psychologicznych,
ciało obce w komorze nosowej – łącznie z dymem papierosowym,
przesuszenie błony śluzowej i gardła – przyczyną może być bardzo suche powietrze w domu,
krwawienie z nosa,
przedłużający się katar.

Być może spotkałeś się również z kichaniem jako odpowiedzią na ekspozycję na światło słoneczne. Taki odruch stwierdzono w badaniach u 25 proc. uczestników. Jak dotąd nie udało się jednak naukowo wyjaśnić przyczyn tej reakcji. Czy kichasz w nocy? Z pewnością nie i nie jest to przypadek. Otóż w czasie snu połączenia nerwowe, które są odpowiedzialne za przekazywanie sygnału o tym, że organizm musi kichnąć, nie są aktywne.

O ile kichanie wynika z infekcji, możesz zarazić w ten sposób osoby, które znajdują się w twoim otoczeniu. Jednym kichnięciem pozbywasz się z organizmu nawet ogromnej ilości śluzu. Niektóre z kropelek, które wydostają się z nosa, potrafią przebyć odległość do 8 m. Właśnie dlatego tak ważne jest, żeby w czasie infekcji nie przebywać w miejscach publicznych. Co ciekawe, wirusy rozproszone przez system wentylacji mogą przeżyć w powietrzu do 10 minut, a jeśli znajdują się na stalowej powierzchni, nawet do 24 godzin. Badania pokazują, że przeziębiona osoba może w tym samym biurze zarazić 3 kolejne.

Kichanie a ciąża

Kobiety, które są w ciąży muszą szczególnie dbać o swoje zdrowie. Czy w ich przypadku kichanie może być niebezpieczne? Najczęściej wynika ono z infekcji albo reakcji alergicznej. Odruch kichania nie jest niebezpieczny ani dla matki, ani dla płodu. Ciąża jest okresem, w którym w organizmie kobiety zachodzą szczególne zmiany – u niektórych może pojawić się ciążowy nieżyt nosa. Jeśli jednak występuje u ciebie bardzo częste, męczące kichanie, to wtedy należy zareagować, jednak pomocy szukaj głównie w domowych sposobach radzenia sobie z dolegliwością. Pamiętaj, że w okresie ciąży nie możesz przyjmować wszystkich leków bez wyjątku. Jeśli jednak chcesz sięgnąć po medykamenty, najlepiej skonsultuj się z lekarzem prowadzącym ciążę.

Kichanie u dziecka

Kichanie to bardzo częsta dolegliwość w przypadku dzieci. Z reguły jest ona wynikiem infekcji wirusowej. Czy wymaga to wizyty u lekarza? Niekoniecznie. Dopiero częste kichanie u dziecka powinno wzbudzić niepokój. Przede wszystkim należy brać pod uwagę, że może to być kichanie wynikające z kontaktu z alergenem i wówczas konsultacja z lekarzem jest konieczna. W przypadku niemowlaka kichanie może być wywołane np. jakimś intensywnym zapachem. O ile nie jest ono bardzo częste, to nie wymaga konsultacji lekarskiej. Jeśli jednak maluszek kicha coraz bardziej, a dodatkowo pojawiają się inne dolegliwości, to wtedy koniecznie udaj się do pediatry.

Kichanie alergiczne

Jak wspomnieliśmy, jedną z przyczyn kichania może być alergia. Możesz być uczulony na kurz, pyłki, pleśń. Częstą przyczyną kichania są pyłki brzozy czy olchy. Co możesz zrobić, jeśli zostanie u ciebie wykryta alergia na pyłki? Rozwiązań jest wiele, a jednym z nich jest odczulanie, które w przypadku pyłków roślin daje do 90 proc. skuteczności i jest refundowane. Innym sposobem jest systematyczne stosowanie leków antyalergicznych, które zapisze ci lekarz. Jeśli zaczniesz je brać regularnie dopiero wtedy, kiedy pojawią się pierwsze dolegliwości, to nie przyniosą one oczekiwanego efektu. Pamiętaj też, że organizm uodparnia się na alergeny z czasem. W ich zatrzymaniu na zewnątrz pomaga również założenie w domu klimatyzacji. Dobrym rozwiązaniem jest zakup nawilżacza powietrza z funkcją wyłapywania pyłków. Inne wskazówki, jakie możesz wdrożyć:

W przypadku alergii na sierść – unikaj kontaktu ze zwierzętami.
Używaj filtrów powietrza.
Upierz pościel w gorącej wodzie.

Czy kichanie może być niebezpieczne?

Najczęściej pojawienie się odruchu kichania nie wiąże się z żadnym niebezpieczeństwem. Znane są jednak przypadki, kiedy to kichanie miało poważne konsekwencje. Jeden z popularnych mitów mówi, że kiedy kichamy, to na chwilę przestaje nam bić serce. Nie jest to jednak prawdą. Problemy zdrowotne może powodować choroba, której towarzyszy kichanie, ale na pewno nie sam odruch kichania, który jest naturalny. Wysokie ciśnienie w klatce piersiowej może przez moment wywołać zmianę rytmu pracy serca, ale nie prowadzi do jego zatrzymania.

Jak już wspomnieliśmy, odruchu kichania nie należy hamować, ale warto stosować spraye i krople do nosa, np. oparte na wodzie morskiej, gdyż oczyszczą i nawilżą one śluzówkę. Jedna z ciekawszych teorii mówi o tym, że kichanie z otwartymi oczami może spowodować wypadnięcie… gałek ocznych. Nie jest to oczywiście prawdą. Owszem, mogą popękać drobne naczynka krwionośne, ale na pewno nie dojdzie do takiego zdarzenia. Co więcej, zamknięcie oczu w czasie kichania jest naturalnych odruchem.

lek. Michał Dąbrowski

Źródła:

https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/10-2009/08b%20%20Katar%20sponsorowany.pdf