Grypa czy przeziębienie – jak je odróżnić i jak leczyć?

Grypa i przeziębienie to infekcje wirusowe, które mogą nie być łatwe do rozróżnienia, gdyż mają wiele podobnych objawów. Skąd masz zatem wiedzieć, czy dokucza ci grypa czy przeziębienie? Czy jesteś w stanie bez konsultacji ze specjalistą ocenić, co ci dolega? Kiedy katar, kaszel, ból gardła wiążą się z przeziębieniem, a kiedy z grypą?

Grypa czy przeziębienie?

Grypa i przeziębienie to infekcje, które każdego roku dotykają milionów Polaków. W obu przypadkach ich przyczyną są wirusy, ale są to dwie różne choroby zakaźne. Przeziębienie może wywołać około 200 różnych wirusów, w tym rhinowirusy, adenowirusy czy wirusy RS. Natomiast za grypę odpowiadają wirusy grypy oznaczane jako A, B i C. W obu przypadkach do zachorowań najczęściej dochodzi jesienią, zimą i wczesną wiosną. Z reguły chorują dzieci – szczególnie w wieku szkolnym i przedszkolnym. Jeśli chodzi o przeziębienie, to zapada na nie 100 proc. dzieci w wieku od 2 do 13 lat i 90 proc. dorosłych. Jak to wygląda w przypadku grypy? Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru regularnie publikuje dane na ten temat. Tylko od 1 do 7 stycznia 2020 roku zarejestrowano w Polsce 89211 zachorowań i podejrzeń zachorowań na grypę. W przypadku przeziębienia nie są znane tak dokładne dane. Zresztą, jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego na panelu Ariadna w dniach od 31 sierpnia – 3 września 2018 roku, 30 proc. respondentów nie idzie do specjalisty, kiedy odczuwa objawy grypy lub przeziębienia. Zatem liczba pacjentów, którzy zgłosili się do lekarza jest inna niż rzeczywista liczba chorych. Blisko połowa badanych twierdzi, że potrafią odróżnić przeziębienie od grypy i anginy. Z drugiej strony 18 proc. respondentów uważa, że na pewno nie można zarazić się bólem gardła, a 31 proc. – że raczej można.

Wyróżniamy dwa rodzaje grypy:

Sezonową – czyli zachorowania, które mają miejsce w okresie epidemicznym. Przyczyną są typowe wirusy grypy występujące u ludzi.
Pandemiczną – dochodzi do nich co kilkanaście czy kilkadziesiąt lat, a ich przyczyną są nieznane do tej pory rodzaje wirusa grypy. Przykładem jest grypa świńska, wywołana nowym wariantem wirusa A/H1N1v. W tym przypadku zakażenie ma cięższy i dłuższy przebieg. Infekcja atakuje różne narządy, a najczęściej płuca.

Objawy grypy i przeziębienia

Rzeczywiście, część objawów obu infekcji jest podobna, ale przebieg choroby jest inny. Czym się różni się grypa od przeziębienia? Przede wszystkim dolegliwości, które towarzyszą grypie są bardziej uciążliwe:

Gorączka – w przypadku przeziębienia najczęściej ma miejsce stan podgorączkowy, czyli temperatura do 38 stopni Celsjusza. Przeziębienie z gorączką występuje rzadko – częściej wtedy, kiedy dojdzie do powikłania w postaci zakażenia bakteryjnego. Natomiast w przypadku grypy gorączka jest podstawowym objawem, najczęściej osiąga ona poziom 39 stopni Celsjusza, ale może nawet przekroczyć 40 stopni. Utrzymuje się przez kilka dni, a najwyższa jest po dobie od wystąpienia pierwszych objawów.
Ból głowy – przy przeziębieniu ból zlokalizowany jest w jednym miejscu i nie jest zbyt dotkliwy. Prawdopodobnie łatwo sobie z nim poradzisz – wystarczy lek przeciwbólowy. W przypadku grypy ból jest zdecydowanie silniejszy, rozlany i może obejmować całą głowę. Możliwe, że towarzyszyć mu będą inne dolegliwości, takie jak np. ból gałek ocznych. Tabletki przeciwbólowe mogą nie przynieść żadnego efektu.
Osłabienie – bóle mięśni i stawów, a także ogólne osłabienie występują w przypadku obu infekcji. Przy przeziębieniu nie są one jednak tak silne, nie obejmują całego ciała i raczej nie powinny powodować problemów z aktywnością. Natomiast w przypadku grypy bóle mięśniowo-stawowe są bardzo intensywne. Może ci się wydawać, że odczuwasz ból całego ciała, a objawy te nie ustąpią przez cały okres choroby.
Kaszel – w przypadku przeziębienia najczęściej pojawia się chrząkanie, chrypka, pokasływanie. Natomiast przy grypie kaszel jest suchy, męczący, napadowy, wręcz duszący. Dopiero w przebiegu choroby z czasem staje się wilgotny, z odkrztuszaniem wydzieliny.
Katar – raczej nie będziesz się z nim zmagać, gdy zachorujesz na grypę, natomiast jest on typowym objawem przeziębienia. Początkowo jest wodnisty, a w przebiegu choroby staje się ropny. Może doprowadzić do uczucia zatkanego nosa i problemów z oddychaniem. Zatem jeśli dokucza ci grypa, katar raczej się nie pojawi.

Kolejną ważną różnicą między tymi infekcjami jest okres inkubacji wirusa. W przypadku grypy trwa on 2 dni. Nasilenie objawów następuje na 2–3 dzień. Infekcja trwa minimum 7 dni. Jeśli chodzi o przeziębienie, to okres inkubacji trwa od 4 do 14 dni. Wprawdzie w przypadku obu infekcji może dojść do powikłań, ale zdecydowanie większe ryzyko komplikacji występuje przy grypie. Jeśli nie jest ona rozpoznana lub podjąłeś nieodpowiednie leczenie, to możliwe, że wystąpi u ciebie zapalenie płuc czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Przeziębienie trwa najczęściej około tygodnia, natomiast z objawami grypy możesz zmagać się nawet przez wiele tygodni.

Przeziębienie a grypa – jak leczyć?

Jak już wiesz, dolegliwości związane z grypą są bardziej nasilone niż w przypadku przeziębienia. Jak zatem powinieneś leczyć te infekcje?

Przeziębienie – pierwsze dolegliwości związane z przeziębieniem nie są szczególnie dokuczliwe. Może pojawić się suchość i drapanie w gardle, chrypka, wodnista wydzielina cieknąca z nosa i stan podgorączkowy. O ile nie pozostawisz tych objawów bez reakcji, to prawdopodobnie po 3–4 dniach dolegliwości ustąpią. Najważniejsze jest szybkie wdrożenie leczenia objawowego – w przeciwnym wypadku będziesz zmagać się z infekcją zdecydowanie dłużej. Możesz zastosować leki przeciwbólowe, np. na ból gardła czy katar, ale efekty mogą również przynieść domowe metody radzenia sobie z infekcją. Zadbaj o to, żeby powietrze w pomieszczeniach nie było zbyt suche – możesz zastosować nawilżacz powietrza. Staraj się również pić około 3 litrów płynów dziennie, najlepiej, żeby to była woda. Jeśli chodzi o ból gardła, to możesz zastosować herbatę z miodem, cytryną i imbirem. Pamiętaj jednak, żeby dolać miodu, kiedy herbata wystygnie. Nie dodawaj go do wrzątku, gdyż straci swoje lecznicze właściwości. Bardzo dobre rezultaty może przynieść również zastosowanie preparatów z wyciągiem z korzenia pelargonii afrykańskiej. Jeśli pojawi się katar, to zrób inhalację z solą kuchenną – dzięki temu odblokujesz nos i łatwiej pozbędziesz się wydzieliny. Możesz również zastosować krople lub żele do nosa, ale pamiętaj, że można z nich korzystać maksymalnie przez kilka dni – szczegóły znajdziesz na ulotce lub opakowaniu medykamentu. Jeśli kaszel zrobi się wilgotny, to sięgnij po syrop wykrztuśny. W przypadku gdy prowadzone leczenie nie będzie przynosiło efektów, udaj się do lekarza.
Grypa – jeśli widzisz u siebie objawy grypy, to pamiętaj, że konieczny jest odpoczynek. Dolegliwości towarzyszące chorobie prawdopodobnie uniemożliwią ci wykonywanie obowiązków. By wesprzeć organizm w walce z infekcją, stosuj leczenie objawowe. Pamiętaj o piciu odpowiedniej ilości płynów i nawilżaniu powietrza. Poza tym możesz stosować np. mleko z masłem i miodem, herbatę z miodem i syropem malinowym, inhalacje z ziół (np. tymianku i rumianku). Dobrym sposobem na kaszel może być syrop z cebuli. Medykamenty i domowe sposoby radzenia sobie z infekcją dopasuj do dolegliwości, jakie ci towarzyszą. Dostępne są też skuteczne leki na wirusa grypy, które jednak pomagają wtedy, kiedy podane są w początkowej fazie infekcji. Medykamenty te dostępne są wyłącznie na receptę. Inhibitory neuraminidazy i pochodne adamantanu, o których mowa, nie poradzą sobie jednak ze wszystkimi wirusami grypy. Ponadto pamiętaj, że jeśli pojawi się wysoka gorączka, to należy ją zbijać za pomocą leków przeciwgorączkowych. Ciepłota ciała powyżej 40 stopni Celsjusza jest niebezpieczna dla zdrowia, a nawet życia. W przypadku gdy dojdzie do zakażenia bakteryjnego, niezbędna jest antybiotykoterapia.

Grypa czy przeziębienie? Czy wiesz już, z jaką infekcją się zmagasz? Pamiętaj, że jeśli nie widzisz efektów leczenia, a wręcz przeciwnie, mimo wdrożonych medykamentów twój stan się pogarsza, to nie zwlekaj z wizytą u specjalisty.

lek. Michał Dąbrowski

Źródła:

https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/61825,grypa-i-przeziebienie

http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/grypa/index.htm